گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین مسعود تاج درباره آگاهی بخشی معصومان (ع)

آمنه مستقیمی | شهرآرانیوز - سیره ائمه (ع) در برخورد با مخالفان و تفکرات معارض دستورالعملی کارآمد برای همه ادوار است. از این رو، در گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین مسعود تاج لنگرودی، استاد حوزه و خطیب مذهبی، این سیره و آموزه‌های امروزی آن را بررسی کرده ایم که در ادامه می‌آید:

دوران کنونی ما از نظر بروز اندیشه‌های مخالف و جریان‌های معارض به دوران حیات امامان (ع) شباهت دارد؟‌

نمی‌توان زمان خودمان را فقط به حیات و امامت یکی از معصومان (ع) تشبیه کنیم. زیرا جوامع بشری از جهات مختلف پیشرفت کرده و جامعه کنونی ابعاد گوناگونی دارد که در هر بعد به دوران یکی از ائمه (ع) شبیه می‌شود. در بعدی رنگ وبوی حکومت امیرمؤمنان (ع) را دارد، در بعدی دیگر زمان وقوع عاشورا، مقدمات و زمینه هایش از آن احساس می‌شود و بدان شباهت بسیار دارد. از جانبی به دوران نهضت علمی امامین صادقین (ع) نزدیک هستیم و از سویی به دوران فشار حیات امامان هادی (ع) و عسکری (ع)، و حتی شباهت‌های بسیاری بین جامعه کنونی با عصر ظهور احساس می‌شود.

وجه شباهت امروز ما با عصر ظهور چیست؟

مرحوم علامه حسن زاده آملی می‌فرمود: همان گونه که عصر غیبت به دو قسم غیبت صغری و غیبت کبری تقسیم می‌شد و غیبت صغری زمینه غیبت کبری را فراهم کرد، ظهور نیز بر دو قسم است؛ ظهور صغری که همان انقلاب اسلامی است و زمینه ظهور کبرای امام زمان (عج) را فراهم می‌کند. پس اینکه ما شباهت تاریخ امروز را به تاریخ حیات یکی از ائمه (ع) تشبیه و محصور کنیم، ناقص است.

در مقام مقایسه راهبرد برخی امامان (ع) در برخورد با اندیشه‌های مخالف را بیان کنید.

امیرالمؤمنین (ع) تأکید داشتند که به کودکان خود از علم و دانش ما یاد دهید تا خدا آن‌ها را سود دهد و حربه‌های انحرافی آن‌ها را تسخیر نکند. امام صادق (ع) نیز چنین موضعی داشتند. این یعنی باید با شیوه‌های صحیح و اصولی تربیت را از دوره کودکی و نوجوانی آغاز کنیم و پیش ببریم. متأسفانه اینکه برخی جوانان ما امروز دچار آسیب هستند، به علت آن است که پایه‌های اعتقادی آن طور که باید در آن‌ها شکل نگرفته است و متأسفانه گوشی برای شنیدن سخن حق ندارند. انحرافات از زمان امیرالمؤمنین (ع) شکل گرفت و در دوران دیگرائمه (ع) رواج و گسترش یافت؛ بنابراین امام صادق (ع) نهضتی علمی را که امام سجاد (ع) پس از واقعه عاشورا و آن خفقان سیاسی پایه ریزی کرد، و درحقیقت دانشگاهی را برای مذهب تشیع تأسیس کرد تا با آگاهی دادن به مردم مانع از افتادن جامعه در دام انحرافات شود.

مثالی از برخورد حضرت با مخالفان را بیان کنید.

زمانی در دوران امامت امام صادق (ع) زنادقه در مسجدالنبی (ص) کلاس درس برگزار می‌کردند و مردم نیز می‌دیدند در مسجد آموزه‌های التقاطی و غیرتوحیدی آموزش داده می‌شود. براین اساس امام صادق (ع) به آموزش امت اعم از شیعه و سنی پرداختند تا با آگاهی صحیح، مانع از افتادن آن‌ها در ورطه انحراف شوند.

ائمه (ع) در رویارویی با مخالفان و معارضان برخورد ایجابی داشتند، یا سلبی و طرد؟

سیره معصومان (ع) در برخورد با مخالفان همواره همراه با مدارا بوده است، نه برخورد قهری که سبب طرد آن‌ها شود؛ چنانچه برخی به اصحاب امام صادق (ع) می‌گفتند شما در برخورد با ما تند بودید، اما جعفربن محمد (ع) با مدارا پاسخ ما را داد. تنهازمانی که از جانب ائمه (ع) برخورد قهری با مخالفان صورت گرفت، در دوران امیرالمؤمنین (ع) و پس از بیعت مردم با ایشان بود که جریان‌های مخالف مقابل ایشان صف آرایی نظامی کردند و پس از آن در جریان واقعه کربلا و در دوران امامت امام حسین (ع) بود. امام حسین (ع) حدود یازده سال پس از شهادت امام مجتبی (ع) به صلح برادرشان متعهد بودند، اما وقتی یزید روی کار آمد، حضرت نیاز به امربه معروف و نهی ازمنکر را جدی دیدند و با همین رویکرد قیام عاشورا شکل گرفت و همان قیام و نهضت اسلام را در طول تاریخ حفظ کرد.

اینکه امام حسین (ع) را اباعبدا... می‌نامند، برای آن است که ایشان قید رفاقت ها، جان و همه هستی را زدند و احیای دین را هدف قرار دادند. پس از آن به دلیل آنکه یاران مصلح و همراه همچون دوران سیدالشهدا (ع) برای اهل بیت (ع) وجود نداشت، ائمه (ع) در مقابله با مخالفان جریان مدارا را در پیش گرفتند. چون حتی مدعیان حب و همراهی در بزنگاه‌ها به دلیل تعلقات و منافع شخصی کوتاه می‌آمدند.

امروز و در رویارویی با آنچه دشمنان و مخالفان انجام می‌دهند، ما پیروان اهل بیت (ع) چه رسالتی داریم؟

امروز ما با امپراتوری رسانه روبه رو هستیم؛ مانند آنچه در حدود چهل واندی سال حکومت معاویه رخ داد و او آگاهی و اطلاع رسانی را به آنچه خود بدان مایل بود، منحصر کرد، اما پس از قیام عاشورا، امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) این بساط رسانه‌ای را برچیدند و با جهاد تبیین به آگاه سازی مردم پرداختند. امروز نیز آنچه در فضای رسانه‌ای دشمن جریان دارد، شکل دهی به اذهان مردم بر اساس اهداف خود است و با رنگ و لعاب‌ها و جاذبه‌ها می‌کوشند تا باطل را باورپذیر جلوه دهند، اما ما باید با الهام از سیره امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) در جهاد تبیین به اطلاع رسانی بپردازیم.

زیرا دشمن با فضای رسانه‌ای خود به گونه‌ای عمل کرده است که مردم دستاورد‌ها و پیشرفت‌ها را یا‌ نمی‌بینند یا باور نمی‌کنند. ما باید به گونه‌ای عمل کنیم که این تلاش و توطئه خنثی شود. باید زینب وار از فضای خانواده و اطرافیان خود شروع کنیم و به تبیین دستاورد‌ها و پیشرفت‌ها بپردازیم.